Kwalifikacyjne kursy zawodowe

Lata spędzone na uczelni to intensywny okres intelektualnych wyzwań, zdobywania specjalistycznej wiedzy i formowania własnych przekonań. Mimo to wielu młodych ludzi zastanawia się, czy akademicka ścieżka wystarczy, aby sprostać oczekiwaniom pracodawców w zmieniających się realiach zawodowych. Badania National Association of Colleges and Employers (NACE) wskazują wyraźnie, że rekruterzy przykładają coraz większą wagę do praktycznych kompetencji kandydatów, pomijając niekiedy formalne osiągnięcia czy stopnie naukowe. Z tego powodu rośnie zainteresowanie rozwiązaniami, które pozwalają wzbogacić studia o dodatkowe formy edukacji – w tym kursy kwalifikacyjne zorientowane na konkretne potrzeby branżowe. Choć połączenie tych aktywności może początkowo sprawiać wrażenie zbyt wymagającego, w dalszej perspektywie stanowi przemyślany ruch, który znacząco zwiększa potencjał absolwenta na rynku pracy. Zainwestowanie w rozwój kompetencji poza tradycyjnym programem nauczania staje się przemyślaną reakcją na potrzeby pracodawców, których oczekiwania ewoluują wraz z tempem zmian technologicznych i gospodarczych. Dla wielu studentów to okazja do lepszego zrozumienia mechanizmów funkcjonowania rynku oraz możliwość ukierunkowania własnej kariery już na wczesnym etapie edukacji uniwersyteckiej.

Studia a zatrudnienie – jak pogodzić naukę z oczekiwaniami rynku
Szkoły wyższe koncentrują się głównie na przekazywaniu rozbudowanej wiedzy teoretycznej oraz rozwijaniu zdolności analitycznych, syntetyzowania informacji i oceny krytycznej. Programy akademickie mają za zadanie umożliwić studentom dogłębne zrozumienie wybranej dziedziny, co stanowi istotny atut intelektualny. Tymczasem pracodawcy, poszukując nowych osób do zespołu, patrzą nie tylko na wykształcenie formalne, ale również na to, czy kandydat potrafi od razu poradzić sobie z konkretnymi zadaniami zawodowymi. Właśnie na przecięciu świata nauki i oczekiwań firm pojawia się niejednokrotnie rozbieżność, która utrudnia płynne wejście absolwenta na rynek pracy.

Typowe zajęcia akademickie odbywają się w sporych grupach liczących kilkadziesiąt osób, co nie zawsze sprzyja indywidualnej nauce przez działanie. Wykładowcy, mając do czynienia z grupą o różnym poziomie przygotowania, operują często na bardziej ogólnych przykładach, by utrzymać spójność przekazu. W efekcie studenci kończą studia z rozbudowaną wiedzą książkową, ale mogą mieć trudności z obsługą specjalistycznych narzędzi czy systemów używanych w codziennej pracy zawodowej. Dlatego tak ważne jest, aby w trakcie nauki akademickiej zadbać również o rozwój umiejętności praktycznych, które odpowiadają rzeczywistym potrzebom pracodawców – poprzez udział w stażach, praktykach, projektach wdrożeniowych czy kursach doszkalających.

Na czym polegają kwalifikacyjne kursy zawodowe?
Zanim skupimy się na konkretnych zaletach tej formy edukacji, warto najpierw wyjaśnić, czym są kwalifikacyjne kursy zawodowe (KKZ). To otwarta dla dorosłych opcja kształcenia ustawicznego, która funkcjonuje poza szkołą, ale jest w pełni zgodna z regulacjami polskiego systemu edukacyjnego. Głównym założeniem tych kursów jest umożliwienie zdobycia nowych lub uzupełnienia już posiadanych kompetencji zawodowych w znacznie krótszym czasie niż w klasycznych placówkach – szkołach branżowych czy technikach. Każdy z kursów opiera się na wybranym fragmencie podstawy programowej konkretnego zawodu – obejmuje jedną kwalifikację zawodową. Przykładowo, w przypadku profesji technika informatyka, istnieją dwie odrębne kwalifikacje – kurs może obejmować tylko jedną z nich, np. tę związaną z zarządzaniem sprzętem komputerowym, peryferiami i sieciami lokalnymi.
Po zakończeniu zajęć, które łączą teorię z praktyką, uczestnik przystępuje do państwowego egzaminu zawodowego nadzorowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Zaliczenie tego egzaminu skutkuje przyznaniem oficjalnego świadectwa potwierdzającego nabyte kwalifikacje zawodowe. Taki dokument posiada taką samą wartość formalną jak jego odpowiednik wydany przez szkołę – dla pracodawcy stanowi rzetelne potwierdzenie umiejętności praktycznych i teoretycznych. Co istotne, KKZ mogą stanowić ścieżkę prowadzącą do uzyskania dyplomu technika – każda pomyślnie ukończona kwalifikacja przybliża do tego celu, a po pozytywnym zdaniu wszystkich wymaganych egzaminów można wystąpić o wydanie stosownego dokumentu potwierdzającego tytuł.

Trzy argumenty przemawiające za tym, by w trakcie studiów zdecydować się na kursy zawodowe
Zainwestowanie w rozwój zawodowy równolegle z nauką akademicką stanowi przemyślaną i dalekowzroczną decyzję, która może znacząco przełożyć się na perspektywy zawodowe. Choć wiąże się to z koniecznością lepszego planowania i zwiększonym zaangażowaniem, efekty takiej synergii potrafią być wyjątkowo korzystne.

Rozszerzenie wiedzy teoretycznej o praktyczne kompetencje
Kursy kwalifikacyjne charakteryzują się wyraźnym ukierunkowaniem na ćwiczenie konkretnych umiejętności zawodowych. Podczas gdy studia wyższe oferują szeroki wgląd w zagadnienia teoretyczne i rozwijają sposób myślenia oparty na analizie, programy kursów skupiają się na przyswajaniu działań możliwych do zastosowania w codziennych obowiązkach zawodowych. Spotkania dydaktyczne prowadzone są najczęściej w niewielkich zespołach, co sprzyja większej aktywności uczestników i pozwala na swobodniejszą interakcję z prowadzącym. Tego rodzaju organizacja zajęć umożliwia bezpośrednie zadawanie pytań, szybkie wyjaśnianie niejasności oraz uzyskanie indywidualnych wskazówek i sugestii.

W jaki sposób kursy zawodowe wspierają rozwój studentów?
Zróżnicowany wachlarz kursów kwalifikacyjnych otwiera przed studentami wiele możliwości wzbogacenia dotychczasowego kształcenia. Niezależnie od tego, jaki kierunek studiują, mogą wybrać zajęcia, które wnoszą praktyczny wymiar do ich wiedzy akademickiej. W ofercie znajdują się szkolenia obejmujące między innymi zagadnienia z obszarów technologicznych, informatycznych, usługowych  oraz administracyjnych. Przykładowo – student informatyki może rozwinąć praktyczne umiejętności z zakresu administracji sieciami lub programowania aplikacji, osoba studiująca architekturę krajobrazu opanuje techniki projektowania terenów zielonych, a student ekonomii lub zarządzania zdobędzie doświadczenie w sporządzaniu dokumentacji biurowej i analizie rynkowej.

Warto zaznaczyć, że kursy zawodowe nie zastępują studiów wyższych. Ich celem jest wsparcie studentów w wykorzystaniu akademickiej wiedzy w praktyce, co ma realne przełożenie na zawodowy start. Przykładowo, udział w kursie „Technik rachunkowości” (kwalifikacje EKA.05 i EKA.07) to dla osoby studiującej finanse znacznie więcej niż nauka księgowania dokumentów. Uczestnik szkolenia poznaje zasady prowadzenia ewidencji gospodarczej, sporządzania sprawozdań finansowych, naliczania wynagrodzeń i przygotowywania dokumentacji kadrowo-płacowej. Kurs umożliwia również pracę z popularnymi programami księgowymi i zapoznanie się z aktualnymi regulacjami prawa podatkowego. Te umiejętności są szczególnie cenione w działach finansowych firm i instytucji. Student, który skorzysta z takiej możliwości, może już podczas praktyk aktywnie uczestniczyć w codziennej pracy biura rachunkowego czy działu kadr, a po zdaniu egzaminu uzyskać formalne kwalifikacje zawodowe, zwiększając swoje szanse na szybkie zatrudnienie.

Pierwsze kroki na ścieżce zawodowej
Dla sporej grupy studentów praca zarobkowa staje się naturalną częścią codziennego funkcjonowania – niektórzy decydują się na nią z powodu ograniczonych środków finansowych, inni traktują ją jako szansę na rozwinięcie kompetencji przydatnych w przyszłej profesji. Udział w kwalifikacyjnych kursach zawodowych pozwala szybciej rozpocząć aktywność zawodową, często w wymiarze niepełnym lub przy zleceniach krótkoterminowych, w obszarach sprzyjających zarówno poprawie sytuacji finansowej, jak i praktycznemu wykorzystaniu zdobytej wiedzy. Osoba studiująca informatykę, która prywatnie pasjonuje się fotografią, po zdaniu egzaminu w zakresie fotografii, może rozpocząć realizację płatnych sesji zdjęciowych. Tym samym rozwija swoje portfolio, a jednocześnie zdobywa doświadczenie w pracy z klientami.

Ten mechanizm znajduje zastosowanie również w przypadku podejmowania pracy zgodnej z profilem studiów, nawet jeśli formalne kwalifikacje nie zostały jeszcze w pełni zdobyte. Przykładowo, student informatyki, który nie posiada jeszcze certyfikatu potwierdzającego kwalifikacje programistyczne, po ukończeniu kursu technika informatyka może rozpocząć pracę jako młodszy specjalista ds. wsparcia IT lub tester oprogramowania, wspierając zespoły techniczne w firmach technologicznych. Taka forma zatrudnienia pozwala nie tylko na rozwój praktycznych umiejętności, lecz także na poznanie realiów pracy w branży.

Nietypowe kombinacje kompetencji
Współczesny rynek pracy nadal potrzebuje ekspertów, lecz coraz wyraźniej premiuje osoby, które potrafią łączyć kompetencje z różnych dziedzin. Połączenie wykształcenia akademickiego z obszarów niepozornie odległych z praktycznymi umiejętnościami zdobytymi na kursach zawodowych może otworzyć drzwi do zaskakujących, a przy tym realnych ścieżek kariery. Przykładowo, student zarządzania przestrzennego, który zdobył kwalifikacje z zakresu programowania (INF.03 oraz INF.04), może projektować narzędzia cyfrowe wspomagające analizę urbanistyczną, tworzyć aplikacje wizualizujące dane demograficzne lub automatyzować procesy związane z planowaniem przestrzennym. Takie połączenie analityki przestrzennej z kompetencjami IT pozwala działać na styku planowania, danych i technologii. Z kolei student ekonomii, który ukończy kurs architektury krajobrazu (OGR.03 i OGR.04), może specjalizować się w projektach zrównoważonego rozwoju – doradzając firmom, jak łączyć opłacalność inwestycji z zagospodarowaniem terenów zielonych. Dzięki zrozumieniu zasad planowania krajobrazu i uwarunkowań ekonomicznych, może działać na pograniczu konsultingu środowiskowego i planowania finansowego.

 Warto zauważyć, że nietypowe połączenia mogą obejmować także kompetencje miękkie i społeczne. Przykładowo, student kierunku technicznego – takiego jak informatyka, zarządzanie czy biotechnologia – który zdobył kwalifikacje asystenta osoby niepełnosprawnej lub opiekuna osoby starszej, może działać również w sektorze usług opiekuńczych czy zdrowotnych. Taka osoba nie tylko poszerza swoje możliwości zatrudnienia, lecz także wnosi do zespołów interdyscyplinarnych umiejętności komunikacyjne, empatię i doświadczenie pracy z ludźmi – co w wielu branżach zyskuje na znaczeniu. Kandydat z tak złożonym profilem często przyciąga uwagę pracodawców, ponieważ wnosi nową perspektywę i umiejętność patrzenia na projekty całościowo. W miejsce wąskiej specjalizacji pojawia się zdolność integrowania wiedzy z różnych obszarów, co przekłada się na większą elastyczność i swobodę w kształtowaniu ścieżki zawodowej.

Jak trafić z wyborem kursu zawodowego w czasie studiów?

●     Zdefiniuj, co chcesz osiągnąć. Przed zapisaniem się na kurs, zastanów się, czy ma on poszerzyć twoje kompetencje w dziedzinie, którą już studiujesz, przygotowując cię do przyszłych wyzwań zawodowych, czy też ma wprowadzić cię w nowy obszar tematyczny, oferujący mniej oczywiste, lecz równie interesujące perspektywy rozwoju.

●     Zbadaj rzetelność organizatora. Wybierz ośrodek edukacyjny, który może wykazać się odpowiednimi uprawnieniami do prowadzenia kursów kwalifikacyjnych oraz wystawiania dokumentów potwierdzających ich ukończenie. Zwróć uwagę na opinie dotychczasowych uczestników i renomę placówki – to pomoże uniknąć rozczarowań.

●     Oceń możliwości czasowe. Podejmując decyzję o dodatkowym kursie, weź pod uwagę swój obecny grafik zajęć. W przypadku napiętego planu dnia rozważ formy nauki, które oferują większą elastyczność – na przykład zajęcia weekendowe lub prowadzone przez internet.

●     Poszukaj dostępnych form dofinansowania. Warto sprawdzić, czy wybrane szkolenie jest objęte programem wsparcia ze środków publicznych. Wiele ośrodków kształcenia prowadzi zajęcia, których opłata jest w całości lub częściowo refundowana z funduszy krajowych, regionalnych bądź unijnych.

KKZ – mądry krok w stronę zawodowej przyszłości
Coraz więcej studentów decyduje się na równoległe zdobywanie wiedzy akademickiej i praktycznych kompetencji poprzez uczestnictwo w kursach kwalifikacyjnych. Choć studia dostarczają szerszego spojrzenia teoretycznego, dodatkowe szkolenia pozwalają nabyć konkretne umiejętności, cenione przez pracodawców w codziennym działaniu. Takie połączenie ułatwia wcześniejsze wejście w środowisko zawodowe, umożliwiając zebranie pierwszych doświadczeń jeszcze w trakcie nauki. Elastyczność oraz gotowość do dalszego rozwoju są wysoko oceniane przez osoby rekrutujące. Student, który łączy obowiązki akademickie z dodatkowymi formami kształcenia, potrafi odpowiednio zaplanować swoje działania i pokazuje, że poważnie traktuje budowanie ścieżki zawodowej. Taka postawa często przekłada się na lepszy start po zakończeniu edukacji formalnej.

Źródła:

●     Cosinus

●     Nearly Two-Thirds of Employers Use Skills-based Hiring Practices for New Entry-level Hires – NACE

●     Wykaz zawodów i kwalifikacji wyodrębnionych w tych zawodach – Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie

●     Modelowe programy kwalifikacyjnych kursów zawodowych i kursów umiejętności zawodowych – Ośrodek Rozwoju Edukacji

Autor tekstu: Julia Kamińska